VAT jest rodzajem podatku pośredniego, który obciąża większość towarów i usług sprzedawanych w celach konsumpcyjnych. W Polsce rozumiany jest jako podatek od wartości dodanej i stanowi jeden z głównych źródeł dochodów budżetu państwa. Zresztą to obciążenie finansowe jest w podobny sposób postrzegane i wykorzystywane w większości państw na świecie. Podatek ten jest nakładany na każdym etapie produkcji i dystrybucji, od producenta do konsumenta końcowego, jednak ostatecznie obciążenie podatkiem ponosi konsument. W ostatnim czasie zauważyliśmy znaczny wzrost liczby kontroli VAT. Na co poluje skarbówka? Ile kary za VAT? Dowiedz się więcej na ten temat właśnie w tym artykule.
Podatek VAT w Polsce regulowany jest przez ustawę z 11 marca 2004 o podatku od towarów i usług. Przepisy tej ustawy są zgodne z dyrektywami Unii Europejskiej dotyczącymi wspólnego systemu VAT. Dlatego też powyżej wspomniałem o tym, że podobnie wygląda kwestia podatku również i w innych państwach członkowskich. VAT jest podatkiem od wartości dodanej, co oznacza, że każda firma w łańcuchu produkcji i dystrybucji płaci VAT tylko od wartości, którą dodała do produktu lub usługi. Ostatecznie podatek jest przenoszony na konsumenta końcowego, który nie może go odliczyć. Warto jednak omówić to na konkretnym przykładzie.
Załóżmy, że producent kupuje surowce o wartości 1000 zł, płacąc 23% VAT (230 zł). Następnie wytwarza on towar, który sprzedaje za 2000 zł, naliczając 23% VAT (460 zł). W tym zakresie podatek należny wyniesie 460 zł, naliczony 230 zł, a do zapłaty 230 zł, gdyż jest to wynik różnicy. Następnie hurtownik kupuje towar od producenta za 2000 zł + 460 zł VAT. Sprzedaje potem towar detaliście za 3000 zł, naliczając 23% VAT (690 zł). Tutaj w efekcie detalista kupuje towar od hurtownika za 3000 zł + 690 zł VAT. Sprzedaje towar konsumentowi końcowemu za 4000 zł, naliczając 23% VAT (920 zł). Ostatecznie konsument kupuje towar za 4000 zł + 920 zł VAT. Konsument nie może odliczyć VAT, więc płaci pełną kwotę.
W Polsce obowiązują różne stawki VAT, zależnie od rodzaju towaru lub usługi. Przykładowo stawka podstawowa to 23%. Natomiast mamy jeszcze obniżone stawki tj. 8%, 5% czy 0%. 8% stosowane jest do niektórych usług budowlanych, dostaw energii, niektórych produktów medycznych i innych. 5% dotyczy m.in. produktów żywnościowych, książek, czasopism. Natomiast 0% stosowana głównie do eksportu towarów oraz niektórych transakcji wewnątrzwspólnotowych. Niektóre towary i usługi są zwolnione z VAT, co oznacza, że nie jest na nie naliczany podatek. Do zwolnień tych należą m.in.:
Unikanie VAT jest poważnym naruszeniem prawa podatkowego, które może prowadzić do konsekwencji zarówno finansowych, jak i prawnych. W Polsce i w wielu innych krajach, organy podatkowe surowo karzą tego rodzaju przestępstwa, aby zapewnić prawidłowe funkcjonowanie systemu podatkowego i chronić interesy państwa. Czy faktycznie skarbówka poszukuje np. takich przedsiębiorców? Tak, artykule pod tym linkiem znajdziesz sposób, w jaki skarbówka wykrywa lewe faktury. W praktyce zdarza się, że nawet 16% nie trafia do budżetu państwa, gdzie przy niskich kwotach może to być mniej zauważalne, ale jednak przy wysokim obrocie – wystarczy przeskalować sobie straty dla fiskusa.
Za unikanie VAT grożą konsekwencje finansowe i prawne. Warto wspomnieć, że w każdym wypadku są one bardziej niż dotkliwe. Podatnik musi zapłacić cały zaległy podatek wraz z odsetkami za zwłokę, a dodatkowo organy podatkowe mogą nałożyć grzywny i kary administracyjne za niepłacenie VAT. Unikanie podatku prowadzi do wszczęcia postępowania karnego skarbowego, które może zakończyć się nałożeniem surowych kar, a przy tym w skrajnych przypadkach, gdy oszustwa są poważne i z premedytacją, sąd może orzec karę pozbawienia wolności. W Polsce, za przestępstwa skarbowe związane z VAT grozi kara więzienia do 5 lat, a w przypadkach szczególnie poważnych nawet do 25 lat.
Zdecydowanie tak! Organy podatkowe dbają o to, aby odpowiednia część Twoich środków trafiła do budżetu państwa. Kontrole to codzienność i nawet, jeśli jeszcze nie miałeś żadnej – nie oznacza to, że nie istnieją. Jeśli masz wątpliwości czy właściwie rozliczasz się ze swoich zobowiązań, napisz do mnie. Załącz także wszelkie dokumenty, które mogą mi pomóc zapoznać się z Twoją sytuacją jako przedsiębiorcy. Możliwe, że doradzę Ci rozwiązania, które ograniczą koszty lub ułatwią prowadzenie działalności. Zapraszam do kontaktu.
Autor: Rafał Kufieta
